DVG: E riesgo di coronavirus den Caribe ainda ta abao

Novel Coronavirus sigur ta den boca di hende na nivel mundial. Sinembargo e riesgo di coronavirus den Caribe ta abao, apesar cu tin algun caso na Merca confirma.

Segun dr. Wilmer Salazar, consehero medico na Departamento di Salud Publico, actualmente ta biniendo e mesun fenomeno tempo cu tabata tin algun otro virus cu un capacidad di malesa di complicacionnan mortal.

Coronavirus ta un virus cu en general su habitat ta animal. Ocasionalmente e ta muta of cambia su structura, e por bay di un animal pa otro y yega te na e ser humano.

DVG: Ultimo desaroyonan tocante Corona Virus

Posted by 24ora on Tuesday, January 28, 2020

Pero Coronavirus den esencia, ta un virus animal. Una bes cu e virus ta adapta na humano, e ta converti den un sonosis. E transmision ta bay di animal pa humano. Y si e sigui asina, e por causa un epidemia, un pandemia entre otro.

Cerca humanonan tin tres virus actualmente cu ta afecta exclusivamente humano. Uno ta coronavirus cu ta causa verkoud of griep. Mayoria di biaha 30% di e poblacion ta keda afecta, mas tanto mucha. E ta suave, e ta keda solamente na e aparato respiratorio superior, nanishi, boca, garganta. Despues di cada cierto tempo e ta disparce. E sintomanan ta hopi suave.

E otro tabata dos, cu antes tabata pertenece na animal, pero el a duna un jump y el a adapta na humano. Ta yam’e SARS, cual ta Severe Acute Respiratory Syndrome, cual ta un virus ta causa hopi daño, infeccion di pulmon severo y morto cu a causa 8700 caso confirma y casi 800 morto rond mundo na 2009.

Despues a bin otro virus cu yama MERSCoV, cu a bin di camel na Medio Oriente. Esaki a plama y aparentemente su fuente principal tabata raton di anochi (vleermuis). E dos virusnan aki tabata concentra y a trece tambe hopi tension, pasobra tabata tin hopi casonan mortal. Despues di un tempo nan a keda limita.

Actualmente, un biaha mas nos conoce un virus nobo, cual nan ta yama novel coronavirus cu aparentemente a sali di animal. Ainda nan no sa cua animal e ta, y ta den investigacion. Tambe el a duna un jump y el a adapta na humano.

Den e temporada aki e ta asina duro cu e lo por causa te hasta morto. E sintomanan di e virus nobo aki cu a cuminsa na Wuhan, China y cu ta expandiendo na China y tin casonan importa, pero cu a bin for di China pa otro pais, ta creando un situacion cu nos mester ta atento riba esey, pasobra e lo por converti tambe den un epidemia, den un pandemia, cu lo ta afecta basta hende rond di mundo.

E sintomanan en general ta cuminsa cu un sintoma di griep, keintura, dolor di cabes, tosamento seco, nanishi ta core y dolor di curpa.

Esey ta e parti en general cu ta sosode. Pero e lo por tin complicacion. Si e virus ta sigui avansa dependiendo di e condicion di e persona, e lo por haya un complicacion manera pneumonia, infeccion di pulmon. E virus lo pro causa insuficiencia renal. E lo por bay mas leu y causa un fayo di organo en general y e persona lo por perde su bida.

Una bes cu e virus adapta completamente na humano, e ta bira mas facil di contagia. Te awor aki informacion medico ta hopi limita, pasobra e virus ta nobo y ainda mester wak e mas a fondo con e contagio ta, aunke cu e ta un virus respiratorio. Ta suppose di bisa cu ta via druppel ora cu un persona infecta ta tosa, ta niester, of e persona ta mishi cu obhetonan contamina, ta comparti obhetonan cu otro. Esey ta un problema, segun dr. Salazar.

Cifra

Pa loke ta e cifranan, Eugene Maduro, funcionario di e departamento di epidemiologia y investigacion, ta papia di 4587 caso confirma mundialmente, segun instancianan internacional manera ECDC, WHO, CDC.

16 di e casonan confirma, ta di hendenan cu ta traha den e sector di salubridad, manera nurse, broeder den hospital, of cu a handle cu pashentnan cu a wordo confirma cu un coronavirus.  Tambe tin 106 morto raporta y tur ta di China.

E mortonan aki ta 40% hendenan cu tin malesa cronico raporta. Sea cu nan tin cancer, of nan ta diabetico of tin presion halto. E virus aki ta trece complicacion y cu consecuencia fatal.

Casonan raporta ta na e continente Asiatico, Europeo. Ultimo informacion cu a haya sa ta cu Alemania a haya su prome caso di coronavirus confirma. Tin Merca, Canada y tambe e continente di Oceania.

Di diadomino pa dialuna, casi 1200 caso a wordo confirma. Esaki por tin di haber cu poco poco nan ta bezig ta adaptando e testnan diagnostico, con pa test e coronavirus. Door cu nan ta refina cada biaha e testnan, mas caso ta wordo detecta door di e tecnica cu nan ta uzando awor aki. Pesey ta mira un aumento den caso global.

Periodo di incubacion

Ora un persona wordo infecta cu e virus, te ora e presenta sintoma, a base di informacion cu tin awor aki, nan ta papia di entre 2 pa 10 dia. Pero tin casonan raporta tambe cu e hendenan ta asintomatico.

E ta un virus nobo. Datonan epidemiologico tin cu wordo conecta ainda na gran escala pa asina nan por duna un miho bista kico en realidad e virus aki ta, con e ta comportando su mes den e ser humano y ki medida di prevencion mas specifico tin cu tuma.

Organisacion Mundial di Salud ta bisa cu un caso sospechoso di coronavirus, ta un persona cu ta desaroya sintomanan respiratorio, keintura, tosamento y cu e tin dificultad di hala rosea y cu ta necesario pa e wordo admiti na hospital. E persona aki mester tin un historia di biahe pa Wuhan, China.

Ta e criterianan cu WHO (World Health Organisation) a duna pa asina tur hende ta riba e mesun liña ki ora un caso ta sospechoso si of no. Of e persona aki mester tabata tin un contacto directo cu un persona cu a wordo diagnostica pa novel coronavirus. Ta e dos criterianan cu un hende ta sospecha cu e por tin e virus.

Proteha bo mes

Maduro a indica cu tin varios punto cu tin cu practica pa evita contagio. Esey ta practica di higiena general, laba man si bo tin sintomanan respiratorio, aplica esaki. Wak pa bo no tin contacto cu animal of den e caso aki, si bo ta bay China, evita contacto cu hendenan cu por ta of ta mustra malo.

Den hospital ta pidi pa bo aplica e control di prevencion di infeccion standarisa. WHO no tin ningun restriccion di biahe pa ningun pais y vooral pa China. Pero si nan ta conseha cu como biahero tin cu informa bo mes riba e situacion di coronavirus na China. Te awor aki e region di Caribe ni Aruba, no tin caso confirma of sospecha di coronavirus. Un biaha mas nan ta bisa cu door cu por ehempel tin casonan na Merca confirma, esey por tin consecuencia cu casonan por ta importa den e region di Caribe. Ta djis conseha pa tin medidanan di precaucion, informa bo mes riba e situacion actual di coronavirus. pa Caribe tampoco no tin ningun alarma. E riesgo te cu ainda ta abao, segun Maduro.