Dr. Franca: Cancer di tripa ta presentando hopi bou hendenan mas hoben

Dr. Chris Franca, specialista di stoma y higra (Gastroenterologo) tabata e orador den e actividad academico di Instituto Medico San Nicolas (IMSAN) di luna di november. E evento aki, organisa door di e dokter di emergencia dr. Parra, ta algo cu ta tuma luga tur luna. E biaha’ki e titulo di e charla, specialmente pa profesionalnan di e ramo, tabata “Your liver matters”.

Dr. Franca ta e Gastroenterologo y Hepatologo cu ta traha na hospital ta envolvi den e campaña pa crea consciencia riba e importancia di e organo importante aki, via di Lever Stichting Aruba. Den su presentacion, el a papia di e programa, di e problemanan di salud mas comun relata na higra, di e programa di transplante disponibel pa pashentnan cu un malesa terminal di higra.

Den e un aña cu e tin laborando na higra, el a bisa esaki den su charla, a constata cu tin hopi hende cu problema na higra. Y den e grupo aki, mayoria ta debi na vet na higra. Si e causa inflamacion, esaki ta trece problema pa funciomento di e organo importante aki. Loke cu a resalta hpi tambe den e aña cu e tin practicando na Aruba, ta cancer na higra.

Na Aruba tin un tendencia cu ta haya higra vet cerca muchanan jong caba, debi na obesitas. “Vet na higra ta dunabo inflamacion y por dunabo cancer. Asina tin e tendencia na Aruba, y na mundo tambe, cu cancer ta tripa ta presenta hopi cerca hendenan hoben. E factor obesidad, bida sedentario, cuminda procesa, mucho carni cora, ta e causante.”

E specialista a splica cu e peligro ta sinta den e vet malo cu ta acumula den e curpa. Asina tin por ehempel e vet cu ta pega den bo bariga. Por ehempel un hende flaco, cu bariga grandi. Esey ta e vet cu ta duna e curpa di appel of peer, cu ta acumula riba e higra y cu por trece problemanan di salud manera diabetis y colesterol. “Cambia estilo di bida y custumbra na un otro tipo di alimento ta e cos di malo. Mi ta kere cu mester duna mas informacion pa splica kico ta un dieta balansa. Si cana tur dia y come bon balansa, no ta un problema grandi. Mester cuminsa informa pueblo. Mi no ta bisa nunca come pastechi, pero no tur dia. Cambia algo cu bo ta haci regular no ta algo facil,” dr. Franca a splica.

Dita Thiel, di e organisacion Lever Stichting Aruba, tabata un participante. “E eventonan aki ta hopi necesario. Ora cu nos a organisa esun na Paradera, el a haya hopi acogida. Nos ta kere den tipo di charlanan asina y nos como fundacion ta hibando esakinan rond di Aruba. Nos t amira mas interes di pueblo pa nan salud, cu dia pa dia ta birando un poco alarmante.”