Dia 14 di november ta Dia Internacional di Diabetes

Na 1991 Federacion Internacional di Diabetes y Organisacion Mundial di Salud (WHO) a crea Dia Internacional di Diabetes y ta conmemora esaki tur aña riba 14 di november. E dia aki tin  como meta pa hala atencion di publico pa e tema di diabetes y mantene diabetes den luz publico.

Kico ta diabetes/malesa di sucu?

Diabetes ta un malesa cronico cu ta pasa ora cu nos pancreas no por produci insulina, of ora e curpa no por haci bon uzo di e insulina cu e ta produci. Insulina ta un hormoon traha den e pancreas y  ta actua manera e yabi pa laga glucose, cu nos ta come den nos cuminda, pasa di nos sanger pa nos celnan di curpa y asina produci energia. Tur cuminda cu ta consisti di carbohidrato (pan, hariña, pasta, aros, batata, sucu etc.) e ta convertie den glucose den nos curpa. Nos curpa mester di insulina pa cambia glucose (cu nos ta come den nos cuminda) pa energia pa nos celnan. Si no tin insulina of no tin suficiente, esaki por conduci na nivelnan halto di sucu den sanger. Si esaki dura pa largo tempo e por afecta e curpa y causa fayo na diferente organo manera entre otro riñon y wowo.

Tres diferente tipo di diabetes:

Diabetes tipo 1: Ora cu nos pancreas no ta produci insulina. E tipo aki ta manifesta su mes na edad jong.

Diabetes tipo 2: Ora nos pancreas no ta produci suficiente insulina of e curpa no ta procesa insulina.

Diabetes gestacional: Ora insulina ta perde su efectividad durante di embaraso, esaki ta diabetes cu ta keda manifesta solamente durante di embaraso.

Factornan di riesgo pa haya diabetes tipo 2:

  • Diabetes den famia
  • Peso di mas (BMI riba 25)
  • Falta di actividad fisico
  • Alimentacion no saludabel
  • Edad (mas e edad subi mas halto e riesgo)
  • Presion halto
  • Midi di cintura; hende muhe mas cu 88 cm y hende homber mas cu 102 cm.

Pa un video di instruccion tocante con pa midi bo cintura, subi website di IBiSA (www.ibisa.aw) of buske riba nos Facebook page (ibisaaruba).