Cu midimento di nos calidad di aire por tuma accionnan pa mehora nos medio ambiente

Metabolic Foundation ta un fundacion cu ta existi desde 2015. Nan no ta hopi conoci, pero tin un tarea hopi importante. Nan ta traha riba diferente aspecto di medio ambiente, entre otro polucion den aire.

Na Aruba nos no tin hopi informacion di esaki y ta e trabao di Metabolic Foundation. Den un conferencia di prensa di Departamento di Salubridad Publico Christie Metz a splica cu hunto cu Unesco y Futuralab a haya e oportunidad pa colecciona informacion cu Aruba actualmente no ta coleccionando di varios parametro di nos calidad di nos medio ambiente.

 

DVG Topico di Siman: Calidad di Aire

Posted by 24ora on Monday, May 13, 2019

Un di nan ta calidad di aire. Hunto cu Departamento di Salubridad Publico, Metabolic Foundation a haci uzo di e oportunidad pa papia riba dje, ya cu esaki ta afecta nos salubridad en general. Na Aruba no ta coleccionando data di calidad di aire y esey ta loke e fundacion ta bay haci.

Pakico esaki ta importante

Por tuma nota cu mundialmente, di acuerdo cu WHO, mas di 90 porciento di hende ta biba cu calidad di aire cu ta inadecua. Esaki ta afecta tur isla cu ta monitoreando nan calidad di aire. Specialmente islanan cu tin maneho di desperdicio y produccion di energia similar na e sistemanan cu Aruba ta uza. Ta haya cu 7 miyon di persona ta muri tur aña debi na malesanan cu ta relaciona cu calidad di aire. Esaki ta di acuerdo cu WHO. Tin cu asumi cu esaki ta conta pa Aruba tambe.

E hechonan mas specifico cu ta wak, ta cu e ta afecta ⅓ di tur persona cu ta haya stroke, malesanan cardiovascular y malesanan respiratorio. Ta un di e causanan primordial cu ta mira un aumento den casonan di asma y e ta hasta afecta e desaroyo cognitivo y celebral di muchanan, ya den e periodo cu e mama ta na estado.
E ta un problema mundialmente reconoci como un di e cinco problemanan mas grandi den malesa no transmitibel cu nos ta inhala aire cu ta sushi.

Ta midi’e den dos diferente grandura. Un di nan nos por mira, esey ta smog, manera exhaust na WEB, na dump, auto, etc. Pero tin un nivel cu mas chikito. E averahe di 60 particula ta mescos cu un cabey. Esey bo no por wak y bo no por hol’e. Hustamente esaki si bo inhal’e, por drenta den bo sanger y afecta full nos sistema.

Esaki ta bay midi, segun Metz. Ta spera cu door di midi’e, por cuminsa cu un combersacion y informa caminda cu por tuma accionnan pa mehora nos calidad di aire si ta necesario y midi e mehoracion a base di tempo. Ta un programa cu ta bay cuminsa cun’e, door di instala cinco sensor na cinco diferente luga na Aruba.

Algun ta caminda cu tin bon calidad di aire y otro camindanan cu por tin mal calidad di aire, pa asina tin e datonan aki nacional y publicamente accesibel cu por uza esaki pa traha riba esaki.
Ta un di e Meta di desaroyo sostenibel poni mundialmente, cu Aruba a bay di acuerdo pa yega na dje den e proximo cinco añanan.

Accionnan

Algun di e accionnan proponi door di WHO ta pa produci energia mas limpi. Produccion di energia ta un di e causanan mas importante pa contaminacion di nos aire. Instalacion di cierto filtronan riba exhaust di auto. E servicio aki no ta disponibel na Aruba ainda, pero ta hopi importante pa trece. Miho maneho di desperdicio y pa planta mas y corta menos mata.
Ta wak cu si tin un 40% di e aera tin mata, hasta den un area urbano, esey ta mehora e calidad di aire significativamente.