Bichi Caterpillar ta come bo matanan di Papaya

Na momento cu bo ta practica Agricultura esaki no ta bay sin mas pa loke ta malesanan di mata. Bo por haya bo cu diferente tipo di malesa of insectonan cu por caba cubo cubo plantacion y asina trece bo produccion den problema. Mas ainda si bo no ta adecuadamente bon informa di kico ta e tipo di malesa of  plaga cu bo por tin den bo plantacion.

Si tuma un ehempel den caso cubo tin matanan di Papaya  planta bo por haya bo cu un tipo di “Bichi” (moth) cu ta come e blachinan di e mata di Papaya. Kisas bo ta puntra bo mes kico por ta comiendo e blachinan. Tira un bista bon den bo matanan di Papaya y bo por bay descubri kico berdad ta comiendo e blachinan. Bo lo bay tuma nota di Bichinan berde (moth), cu nan ta ya,a “Caterpillar”,  cu ta comiendo e blachinan.

Con e mata di Papaya ta haya Bichi Caterpillar (Moth)

Na momento cu bo tin mata di Papaya, recien planta, bo por cuminsa tuma nota cu e foyonan di mata ta comi. E motnan nocturno a pone cu hopi Barbulet ta bulando sea rond di e mata of ta para den e mata di Papaya. Na momento cu e Barbuletnan hembra aki ta para den e mata logicamente nan ta buscando of ta poniendo webo riba e Blachinan di e mata di Papaya. E webo (3-5 dia) cu e Barbulet pone y despues ta transforma den Bichi (Larva 11-18 dia).

E prome cos cu e bichinan ta come ta e cascanan di webo cu ta keda atras na momento cu e sali for di esakinan. Despues ta cuminsa come e blachinan di e mata di papaya. E bichi comun cu nos ta mira aki na Aruba ta e bichi diki berde cu tin stripnan horizontal riba su lomba y un “antena” na su atras. E stripnan cu e tin ta pa e por camufla y` sconde den e blachinan di mata y comenan sin cu bo ripara kico ta comiendo y mata nan. Locual cu e Bichi ta come ta bira manera vet den su sistema pa e siguiente fase di bida. E por come, come y come tur blachi lagando e mata cu masha tiki blachi. Segun estudio por haya e tipo di bichinan aki den otro tipo di  mata manera Mansania.

Na Aruba tambe ta haya nan den e mata di “Oleander” (Pal’i Boneiro). Despues di e fase di larva ta sigui e fase di Pupa (Chrysalis). Esaki tin un duracion di entre 8-14 dia caminda e Bichi ta pega na un taki den e mata y ta cuminsa transforma den e Barbulet. For di e transformacion aki e pupa por resulta of produci dos tipo di Barbulet cu ta “Ello Sphinx (Erinnyis Ello) y “Obscure Sphinx”(Erinnyis Obscure).

Con por controla e problema di Caterpillar riba bo mata di Papaya            

Departamento di Agricutura, Cria y Pesca ta recomenda pa controla e molester aki sin mester uza pesticidanan cu ta contene kimico. Trata na hacie mas natural cu ta posibel. Esaki ta djis laga e bichi come bay, cierto momento e no ta haya foyo mas y ta opta pa pupa y bira un barbulet cu den su bida lo por bira alimento di Raton di Anochi. Bo Papaya lo saca foyo nobo pero e biaha aki e ta resistente contra e bichi pa e resto di su bida. Sinembargo si bo ta desea di combati’e, aki ta sigui algun manera y metodonan natural cu por wordo uza riba bo mata di papaya. Por uza awa cu habon di laba co’i kibra (Dishwashing Liquid). Esaki ta haci cu e Catepillar ta minimalisa su movecion debi cu e blachinan di mata ta muha y ta slip.

Un otro manera natural cu tambe ta yuda cu e bichinan Caterpillar ta haci uzo di Neem Oil riba e matanan. No lubida cu e Neem Oil si ta mata e Caterpillarnan den un periodo hopi cortico despues cu caba di spuit e matanan.

Traha un mescla di Promente y Conoflok y final pone un poco habon (Dishwashing Liquid) den dje y laga esaki para mas o menos 24 ora y despues spuit riba bo matanan.

Un mescla di awa cu vinager ta yuda sigur pa controla e Caterpillarnan cu ta comiendo bo matanan.

Dado caso cu bo ta mira bo blachinan di mata ta comi tira un bista bon den e mata, e por ta e Catepillar cu ta comiendo esaki.

Por tuma contacto cu Departamento di Agricultura, Cria y Pesca Santa Rosa pa mas informacion na tel; 585-8102 of manda un email na [email protected] pa mas informacion.

Por sigui e consehonan duna den e articulo aki pa asina controla e Caterpillarnan cu ta molestiando bo mata.