Kompanianan no ta konsiente, laga para protehá kontra riesgonan di cyber

Komo aktor den e ramo digital global, Kòrsou ya pa basta tempu no por pretendé mas di ta riba un isla. Dia 23 di mei awor na Europa nan ta kuminsá ku mantenshon di e lei GDPR (General Data Protection Regulation) ku tin dos aña na vigor kaba.

Sektor komersial i gobièrnu lokal lo no skapa di esaki. Ora empresanan lokal realisá kuantu riesgo nan ta kore si nan no harma i prepará debidamente pa esaki, e por tin konsekuensia drástiko pa nan mes, pa ekonomia lokal i pa imágen di nos isla. Djaluna, durante un seminario di Arawak ballroom di Santa Barbara Resort, pa promé biaha Cyberbloc a sali pafó pa konsientisá esnan envolví di e riesgonan di cyber ku nan mester por resistí i kon mihó nan por prepará p’e.

Na Merka, partikularmente na New York, ya a dekretá regla severo ku por tin reperkushon ku por alkansá otro partinan di mundu, inkluso na Kòrsou. Meta di e lei GDPR di Union Europeo ta pa protehá e datonan privá di konsumidónan mas tantu posibel, pa lokalisá i pèrsiguí e malechornan den e mundu di cyber aki, i pa duna esnan ku nan a perhudiká satisfakshon. Pa esei ta rekerí pa kompanianan hasi tur loke nan por pa protehá e datonan privá di nan klientenan konforme e instrukshonnan legal di GDPR i pa protehá nan mes kontra hacker i otro formanan di atake di cyber. Por lo tantu masha tiki empresa na Kòrsou ta ‘GDPR compliant’. Un enkuesta resien di Lloyds of London a indiká ku hasta na Europa apénas 33% di sektor komersial ta kla pa e lei ku nan ta bai ehekutá aki dos luna, pero ku tin su tenglanan ku por yega te Kòrsou.

Riesgonan interno

Pe evitá riesgo, prevenshon ta e palabra klave. Ekspertonan por hasi un análisis (risk assessment) di vulnerabilidat di empresanan pa despues sigui ku akshon dirigí. Kontra esnan aya ‘fó por tuma tur sorto di medidanan di protekshon i pone walls, pero e riesgo mas grandi den mayoria kaso ta dentro di e empresanan mes, e asina yamá human factor. Pa esei mester bini ku prosedimentunan interno pa wanta e potensial figuranan suak afó.

Un riesgo real ta ku esnan no kompetente ta pone man riba datonan privá di empresa, i asina tambe di indivíduonan, manera nòmber, fecha di nasementu, direkshon, preis, personal, kliente i relashonnan, ku kua nan por shantagiá empresanan. Importante ta ku empresarionan, mané nan haña indikashon di un atake òf ku a eksponé datonan privá (insidental òf deliberadamente), reportá esaki mas lihé piosibel (incident response strategy), di moda ku ekspertonan por bula aden pa limitá e daño mas tantu posibel, pa remediá e situashon i tambe pa perkurá pa e empresarionan tuma e pasonan hurídiko korekto pa kumpli ku e rekisitunan legal internashonal.

E konsekuensia di un insidente por ta ku tin menasa di ekstorshon, ku ta bini reklamo di partidonan ku a keda perhudiká, ku mester kontratá asistensia spesialista (eksperto di ICT, abogado, etc.), ku tin di adaptá e infrastruktura di ICT i ku e empresa ta fuera di operashon tanten ku e investigashon ta andando (pèrdida di entreda), etc. Tur esei ta bai kosta hopi plaka. E ta pak empresanan ku gastunan haltu ku nan no a tene kuenta kuné i di kua awor aki ainda nan no ta ni konsiente di dje.

Empresanan por protehá nan pa e gastunan i pa nan responsabilidat atraves di seguronan spesífiko ku ta kuminsá traha asina ku e empresa ta sospechá i ta reportá ku posiblemente un data security incident a tuma lugá. Pero e ora ei mester a tuma e medidanan korekto di prekoushon di antemano, inkluso data security plans, etc.

Mito

Cyberbloc ta un sosiedat di empresanan konosí, lokal i internashonal, ku ta identifiká riesgonan pa empresanan i gobièrnu i ku por bini ku solushon apropiá pa nan. Cyberbloc ta konsistí di KMPG, Dykema (ku Van Eps Kunneman komo partner lokal), Liberty Mutual Insurance i Atlas Risk Solutions. Cyberbloc ta den kontakto estrecho ku bankonan sentral di Kòrsou, St. Maarten i Aruba i gruponan spesífiko di interes, pero tambe ku gobièrnu relashoná ku e leinan lokal di privasidat i e sirkunstansianan ku ta kambiando na mundu. Loke durante e seminario a bini dilanti kada bes dinobo tabata ku ta un mito pa empresarionan kere: “Esaki no ta pasa ku mi”. E por sosodé na kualke momento i Panama Papers ta un ehèmpel palpabel di e echo ku e por tin konsekuensia katastrofal, tantu pa kompanianan, komo pa e imágen di un pais.